Automatyzacja zadań w systemie Linux: cron, anacron i at — praktyczny przewodnik

W świecie Linuksa automatyzacja zadań to codzienność. Niezależnie od tego, czy chcesz wykonywać kopie zapasowe, uruchamiać skrypty o określonych godzinach, czy planować jednorazowe działania — do dyspozycji masz trzy sprawdzone narzędzia: cron, anacron i at.

W tym wpisie pokażę Ci, jak ich używać w praktyce.

Cron – precyzyjna cykliczność

cron to klasyk. Działa jako demon w tle i pozwala uruchamiać zadania z dokładnością co do minuty.

📁 Gdzie szukać konfiguracji:

• /etc/crontab – główny systemowy harmonogram
• /etc/cron.d/ – niestandardowe konfiguracje
• crontab -e – edycja zadań użytkownika

Składnia crona:

* * * * * /ścieżka/do/polecenia
| | | | |
| | | | +----- dzień tygodnia (0-6, gdzie 0 = niedziela)
| | | +------- miesiąc (1-12)
| | +--------- dzień miesiąca (1-31)
| +----------- godzina (0-23)
+------------- minuta (0-59)

# Codziennie o 3:15
15 3 * * * /usr/bin/backup.sh

# Co godzinę w godzinach pracy
0 9-17 * * 1-5 /usr/bin/check_mail.sh

# Co 10 minut
*/10 * * * * /usr/bin/check_status.sh

# Pierwszy dzień miesiąca o północy
0 0 1 * * /usr/bin/monthly_report.sh

Przydatne komendy:

crontab -e   # edytuj własne zadania
crontab -l   # wyświetl listę
crontab -r   # usuń wszystkie

Anacron – gdy Twój system nie działa 24/7

Masz laptopa lub serwer, który nie jest zawsze włączony? anacron jest dla Ciebie. W przeciwieństwie do cron, nadrobi zaległe zadania po restarcie systemu.

Konfiguracja:

# okres opóźnienie identyfikator polecenie
1   5   daily.backup     /usr/bin/backup.sh
7   10  weekly.report    /usr/bin/generate_report.sh
@monthly 15 monthly.clean /usr/bin/clean_cache.sh

Co oznaczają pola:

• period – co ile dni
• delay – opóźnienie (w minutach) po starcie systemu
• job-identifier – etykieta (do logów)
• command – co wykonać

At – jednorazowe zadania na konkretną godzinę

Jeśli potrzebujesz wykonać zadanie raz, ale w przyszłości, użyj at.

# Za 5 minut
echo "/usr/bin/backup.sh" | at now + 5 minutes

# Dziś o 23:30
at 23:30 today <<EOF
/usr/bin/nightly_cleanup.sh
EOF

# Jutro o 9:00
at 9:00 tomorrow <<EOF
/usr/bin/send_reminders.sh
EOF

# Za tydzień
at now + 1 week <<EOF
/usr/bin/weekly_maintenance.sh
EOF

Zarządzanie:

atq        # lista zaplanowanych zadań
atrm <id>  # usuń zadanie o ID