NFS vs. NBD – Zdalny dostęp do danych w Linuksie: różnice, konfiguracja i zastosowanie

W środowiskach serwerowych i systemach wbudowanych bardzo często zachodzi potrzeba zdalnego udostępniania danych lub przestrzeni dyskowej. W świecie Linuksa istnieją dwa popularne podejścia: NFS (Network File System) oraz NBD (Network Block Device). Mimo podobnego celu – udostępniania danych przez sieć – działają one zupełnie inaczej.

W tym artykule pokażemy, czym różnią się NFS i NBD, kiedy warto ich używać, i jak je skonfigurować – zarówno po stronie serwera, jak i klienta.

Czym jest NFS?

NFS (Network File System) to protokół opracowany przez Sun Microsystems, który umożliwia zdalne montowanie systemu plików. Dzięki NFS użytkownik może korzystać z plików znajdujących się na innym komputerze tak, jakby były lokalne.

Instalacja i konfiguracja NFS

🔹 Serwer NFS

sudo apt update
sudo apt install nfs-kernel-server

Edytujemy plik /etc/exports:

/mnt/dane 192.168.1.0/24(rw,sync,no_subtree_check)

Następnie:

sudo mkdir -p /mnt/dane
sudo chown user:group /mnt/dane
sudo exportfs -a
sudo systemctl restart nfs-kernel-server

🔹 Klient NFS

sudo apt install nfs-common
sudo mount 192.168.1.10:/mnt/dane /mnt/nfs

Aby montować automatycznie przy starcie systemu, dodajemy do /etc/fstab:

192.168.1.10:/mnt/dane /mnt/nfs nfs defaults 0 0

Czym jest NBD?

NBD (Network Block Device) to inny sposób udostępniania danych – na poziomie bloków, a nie plików. Działa bardziej jak wirtualny zdalny dysk niż katalog sieciowy. Umożliwia klientowi dostęp do całej zdalnej partycji lub obrazu dysku tak, jakby był to lokalny dysk.

To idealne rozwiązanie m.in. do systemów rootfs przez sieć, backupów, klastrów czy rozproszonego RAID.

Konfiguracja NBD

🔹 Serwer (nbd-server)

sudo apt install nbd-server

Przykład konfiguracji /etc/nbd-server/config:

[generic]
user = nbd
group = nbd
[nazwa1]
exportname = /dev/sdb1 
port = 10809

Uruchamiamy serwer:

sudo systemctl restart nbd-server

🔹 Klient (nbd-client)

sudo apt install nbd-client
sudo nbd-client 192.168.1.10 10809 /dev/nbd0
sudo mount /dev/nbd0 /mnt

Odłączenie:

sudo umount /mnt
sudo nbd-client -d /dev/nbd0

NFS vs. NBD – Kiedy używać?

Cecha	NFS	NBD
Poziom działania	Plikowy	Blokowy (urządzenia)
Typ dostępu	Pliki i katalogi	Całe partycje lub obrazy dysków
Montowanie	Jako system plików	Jako urządzenie blokowe (`/dev/nbdX`)
Typowe zastosowania	Udostępnianie katalogów	Remote rootfs, RAID, backup
Wydajność	Dobra przy wielu małych plikach	Lepsza przy dużych, ciągłych danych
Protokół i port	NFS (port 2049)	TCP (domyślnie port 10809)